De varianten van symbiose
Leven is niet altijd een eenzame strijd. In de natuur vindt ook samenwerking plaats. Verschillende planten- en diersoorten werken nauw samen in een relatie die symbiose (het Griekse woord voor samenleven) heet. Symbiose is het samenwerken tussen individuen van verschillende soorten, die langdurig in elkaars omgeving voorkomen. Hierbij is de samenwerking voor ten minste één soort gunstig (of zelfs noodzakelijk). De varianten van symbiose zijn: mutualisme, commensalisme, epifytisme en parasitisme.
Legenda
Soort heeft:
+ = voordeel van de symbiose
o = geen voordeel / geen nadeel van de symbiose
– = nadeel van de symbiose
x = deze vorm van symbiose komt niet voor
M: mutualisme (beiden soorten hebben voordeel)
Bijvoorbeeld: korstmossen, wortelknolletjes bij vlinderbloemigen, etc.
C: commensalisme (een soort heeft voordeel; de andere maakt het niks uit)
Bijvoorbeeld: zeepok op een mossel, zuigvis op de rug van een haai, etc.
Epifitysme is een vorm van commensalisme waarbij het bij de interactie om twee plantensoorten gaat.
P: parasitisme (de ene soort dient als gastheer voor de ander: een parasiet)
Bijvoorbeeld: spoelwormen, bloedzuigers, lintwormen, etc.
Weetjes
- Een parasiet die zijn gastheer dood wordt ook wel parasitoïde genoemd.
- Lintwormen welke leven in de darmen van de mens kunnen meer dan 10 meter lang worden.
Opdracht
- Iemand bij jou in de familie gaat trouwen. Leg uit waarom een huwelijk geen vorm van symbiose is.
- Volgens de definitie van symbiose moet er sprake zijn van een overeenkomst tussen twee soorten. Leg uit waarom korstmossen een voorbeeld zijn van mutualisme.
- Uit bovenstaande tabel blijkt dat bepaalde vormen van symbiose niet voorkomen. Geef hiervoor een verklaring.
- De afbeelding hiernaast komt uit een reclamecampagne: een poetsvogel maakt het gebit van de krokodil schoon zonder bang te hoeven zijn opgegeten te worden door de krokodil. Leg uit van welke vorm van symbiose hier sprake is.
